Corona

Om hoofdzakelijk (zelfstandig) ondernemers te ondersteunen, heeft de Rijksoverheid diverse financiële regelingen in het leven geroepen. Gedurende het jaar 2020 is het steunpakket steeds verder uitgebreid. Aanvullend op de landelijke regelingen heeft de gemeente Nissewaard ook diverse maatregelen getroffen om ondernemers en verenigingen te ondersteunen. Later in deze paragraaf wordt daar nader op ingegaan.  

Zorgcontinuïteit in 2020

Gecontracteerde aanbieders:

• Op landelijk niveau zijn tussen de VNG en het rijk, in het kader van de corona-crisis, afspraken gemaakt om de zorgcontinuïteit bij aanbieders te waarborgen. De VNG heeft gemeenten mede opgeroepen om de aanbieders met wie ze een contract hebben voor Wmo-ondersteuning of Jeugdhulp, te blijven betalen, ook als er geen of minder prestatie kan worden geleverd.
• Kern van de landelijke afspraak is dat financiering van de omzet wordt doorgezet op het niveau van voor de corona-crisis. Hierbij is van toepassing dat het bieden van omzetderving tijdens de coronacrisis uitsluitend houdbaar is wanneer dit ultimo 2020 geen van de betrokken partijen financieel voordeel oplevert.
• Bij deze landelijke afspraken tussen VNG en het Rijk gaat het onder andere om het bieden van alternatieve zorg door aanbieders en het vergoeden van (gedeeltelijke) omzetderving bij gecontracteerde aanbieders door de gemeente.
• De landelijke afspraken tussen de VNG en het Rijk waren in eerste instantie gericht op het bieden van zorgcontinuïteit. Later heeft een landelijke uitwerking plaatsgevonden in het kader van rechtmatige zorgverlening en het zo laag mogelijk houden van de administratieve lasten voor alle betrokken partijen. De financiële verantwoording in het sociaal domein (Jeugdwet en Wmo) ziet er door de coronamaatregelen zoals de continuïteitsbijdrage en de meerkostenregeling immers anders uit dan in voorgaande jaren. In dit kader hebben de VNG, het Ministerie van BZK, het Ministerie van VWS, de Zorgbranches, de NBA (beroepsorganisatie van accountants) en het Ketenbureau i-Sociaal Domein gezamenlijk een aanpak opgesteld voor de financiële afwikkeling van de corona-compensatie 2020. Deze aanpak is op 9 november 2020 vastgesteld door de Stuurgroep i-Sociaal Domein. Er is sprake van één verantwoording op basis van een 'drie-sporen beleid'. Aan de vastgestelde landelijke aanpak hangen landelijke formats. Zowel gemeenten als aanbieders worden geacht met de landelijke formats te werken. Op deze wijze wordt voldaan aan de behoeften van zorgfinanciers (gemeenten) aan informatie en de mogelijkheden van zorgaanbieders om daaraan te voldoen.
• Aan de gecontracteerde partijen (Open House) is een addendum toegestuurd voor het jaar 2020. In dit addendum staan de landelijke afspraken verwoord rondom alternatieve inzet van de ondersteuning en hulp, declaratie van omzetderving en vergoeding van meerkosten. Daarnaast is aangegeven welke contractafspraken in deze corona-tijd anders zijn. Door deze afspraken als addendum bij de uitvoeringsovereenkomst te voegen, wordt duidelijkheid gegeven aan aanbieders en kan de rechtmatigheid van zorgverlening en betalingen aan zorgaanbieders beter worden aangetoond.

Aanvullende ondersteunende maatregelen:
Aanvullend hierop heeft het college ook ondersteunende maatregelen genomen voor de gesubsidieerde partners in het sociaal domein. In het kader van de corona-crisis heeft het college besloten dat coulance wordt betracht bij de vaststelling van de subsidieverlening over 2020. Eveneens zijn ondersteunende maatregelen genomen in het kader van de zorgcontinuïteit voor het doelgroepenvervoer en de persoonsgebonden budgetten.

Bestemmingsreserve Corona-crisis

Met het instellen van de bestemmingsreserve Corona-crisis heeft de gemeente Nissewaard haar samenleving in 2020 verder ondersteund en dat zal de gemeente eveneens in 2021 blijven doen. Deze bestemmingsreserve omvat tegemoetkoming en ondersteuning voor ondernemers en verenigingen. Met dit herstelbudget wil de gemeente Nissewaard noodsteun bieden wanneer de landelijke of reeds getroffen lokale maatregelen onvoldoende blijken.
De beheerders van het gemeentefonds hebben in de zogenaamde Junibrief 2020 het eerste compensatiepakket corona bekend gemaakt. Dat is toen niet verwerkt in een officiële circulaire. De bevoorschotting is wel direct gestart. In de brief aan de Tweede Kamer van 31 augustus jl. is het tweede compensatiepakket bekend gemaakt. Zowel de effecten van het eerste als van het tweede steunpakket zijn verwerkt in de septembercirculaire 2020. In de tabel hieronder een specificatie van beide compensatiepakketten.

De bovenstaande middelen zijn toegevoegd aan de bestemmingsreserve Corona. Vrouwenopvang DU € 97.931 en Maatschappelijke opvang OGGz DU € 675.726 zijn hierop een uitzondering. Dit zijn zogenaamde centrumtaken waarbij Nissewaard als centrumgemeente optreedt. Deze middelen zijn aan de reserve Centrumtaken toegevoegd.
De reserve corona is gevormd in 2020 door een storting van € 3 miljoen uit de algemene reserve. Verder zijn er een 3-tal bezuinigingen gerealiseerd, van € 139.000, die gestort zijn in de reserve en zoals hiervoor vermeld is er met de septembercirculaire gemeentefonds 2020 een storting geweest van € 3.161.000 (€ 3.934.798 -/- € 675.726 -/- € 97.931).

Voorts zijn in de decembercirculaire 2020 de middelen van het derde steunpakket verwerkt. Ook deze middelen uit het derde steunpakket hebben een eenmalig karakter.

Van de middelen 2020 is € 53.273 gedoteerd aan de reserve SD Centrumtaken en in 2021 wordt er € 470.923 gedoteerd aan de reserve Corona. De middelen 2021 ad € 2.060.794 zijn volledig aan de reserve Corona toegevoegd.

In maart 2021 worden meer steunmaatregelen van de Rijksoverheid verwacht.

Bijgaand het verloop van de bestemmingsreserve Corona:

De onttrekkingen zijn in 2020 € 2.6 miljoen, de grootste betreft de onttrekking t.g.v. het sociaal domein van € 1,2 miljoen.

Gemeente brede inventarisatie financiële effecten coronacrisis

Wij hebben gedurende 2020 gemeente breed een inventarisatie gehouden van de financiële effecten coronacrisis 2020. Hierbij is de organisatie gevraagd om aan te geven ‘op welke gebieden/voor welke taken extra middelen noodzakelijk zijn’ en welk bedrag daarvoor nodig is. Doel van deze inventarisatie is om ‘de middelen i.h.k.v. de coronacrisis daar in te zetten waar ze nodig zijn’. Bijgaand een samenvatting van alle extra inzet, werkzaamheden, activiteiten en het opvangen van nadelen gedurende de coronacrisis 2020 met bijbehorende realisatie en prognose. Gezien alle onzekerheden en onduidelijkheden omtrent de coronacrisis is aan de voorkant benoemd dat het bij diverse taken/werkzaamheden lastig was om de kosten voorafgaand te prognosticeren.   

Parkeren
In de eerste periode van Corona daalden de opbrengsten voor parkeren zeer sterk. Vervolgens begon een voorzichtig herstel dat zich langzaam voortzette. Realisatie 2020 bedroeg € 404.000 (conform prognose).    

Accommodaties
In het kader van de coronacrisis waren er minder huurinkomsten en namen exploitatieopbrengsten af. Extra schoonmaakwerkzaamheden gaf een stijging van de exploitatiekosten. Hiervoor werd in 2020 een bedrag ad € 38.000 geprognosticeerd en realisatie betrof € 33.000.  

Handhaving
Voor de beveiliging van de horeca en de handhaving van de corona-maatregelen is extra BOA-capaciteit ingehuurd. De realisatie 2020 bedroeg € 44.000 (prognose was € 100.000).

Theater de Stoep en Centrum voor de Kunsten
Met de sluiting van het theater in maart 2020 zijn veel voorstellingen doorgeschoven naar het nieuwe seizoen. Uiteindelijk zijn veel verplaatste voorstellingen nog verder doorgeschoven (2021) of vanwege financiële onhaalbaarheid geannuleerd. Vanwege de lockdown zijn veel minder voorstellingen gespeeld en zijn er dus ook veel minder kosten m.b.t. voorstellingen gemaakt, is er minder personeel ingehuurd, er heeft minder onderhoud aan het gebouw plaatsgevonden en is er geen seizoensbrochure uitgegeven. Er zijn ook minder inkomsten ontvangen uit kaartverkoop, er zijn cursusinkomsten terugbetaald en de bar heeft minder omzet gedraaid. De gedeputeerde Staten Zuid-Holland heeft besloten tot een subsidieregeling Noodsteun culturele sector Zuid-Holland 2020. De subsidie is verstrekt voor activiteiten die gericht zijn op de instandhouding van vitale culturele instellingen in Zuid-Holland. Hiervoor heeft de gemeente een subsidie van ruim € 130.000 toegekend gekregen. Vanuit de Coronareserve is in de 2e tussenrapportage 2020 een bedrag beschikbaar gesteld van € 244.000, maar door de lagere kosten en de subsidie van de provincie is dit bedrag niet geheel nodig gebleken. De realisatie 2020 bedroeg € 31.000.

Evenementen
Vanwege de coronacrisis is het aantal evenementen in 2020 beperkt. Door het uitblijven van grote evenementen daalden de legesopbrengsten APV met € 16.000 (prognose was € 18.000).

Financiën
In 2020 hielden we rekening met meer oninbare debiteuren (belastingen en handelsdebiteuren) onder meer door uitstel van betalingen. De realisatie 2020 bedroeg € 50.000 (conform prognose).

Verkiezingen op 17 maart 2021
Er komen vanuit de rijksoverheid maatregelen ten aanzien van het Corona proof organiseren van de verkiezen van de Tweede Kamer. In dit kader zijn enkele mogelijke scenario’s uitgewerkt. De extra ureninzet van de eigen medewerkers van de gemeente is niet meegenomen in de scenario’s. De kostenverdeling van alle scenario’s is begroot op 40% in 2020 ad € 16.000. De realisatie over 2020 betrof € 9.000.

Maatregelen t.b.v. de buitenruimte
Er zijn in 2020 extra kosten gemaakt om corona-maatregelen te treffen voor de buitenruimte. Dit betrof onder meer de inhuur van een extra auto voor de groenvoorziening, de aanschaf van borden t.b.v. speelplaatsen en het inhuren van verkeersregelaars bij het afvalbrengstation. De realisatie 2020 bedroeg
€ 48.000 (conform prognose).

Maatregelen t.b.v. het stadhuis
Er zijn in 2020 extra kosten gemaakt om corona-maatregelen te treffen in het stadhuis. Het betrof onder meer hygiënezuilen, beschermingsmiddelen, desinfectiemiddelen, verstrekken van lunchpakketten en het aanbrengen plexiglas. De realisatie 2020 bedroeg € 48.000 (conform prognose).

Syntrophos
In opdracht van de deelnemende gemeenten werden in 2020 a.g.v. de coronacrisis binnen de gemeenschappelijke regeling Syntrophos extra kosten gemaakt. Dit betrof onder meer uitbreiding van de internet capaciteit, Licenties MS Teams, koppeling MS en extra druk op de Helpdesk (50% meer meldingen). De realisatie 2020 bedroeg € 75.000 (conform prognose).

Afval
Ten tijde van de bestuurlijke behandeling van de afvalstoffenheffing 2020 liet deze een flinke stijging zien. Besloten is om het tarief met maximaal € 10 te verhogen. Dit betekende dat de kosten van de afvalverwerking moesten worden teruggebracht. Basis voor de oplossingen was de beleidswijziging m.b.t. de toegangsbeperking van de stadswerf. Hierdoor zou o.a. de hoeveelheid grof huishoudelijk afval worden teruggedrongen, echter als gevolg van de coronacrisis is deze terugdringing niet gerealiseerd. De coronacrisis bracht met zich mee dat veel mensen gingen opruimen en klussen. Hierdoor nam de hoeveelheid grof huishoudelijk afval toe i.p.v. af. Het nadeel 2020 hiervoor bedroeg € 180.000 (conform prognose).

Korte termijn uitvoeringsmaatregelen BUIG  
Het stilvallen van de instroom op de leerlijnen a.g.v. de coronacrisis raakt de doorontwikkeling van de leerlijnen. De aannames uit het Koersdocument en afdelingsplan zullen (gedeeltelijk) moeten worden bijgesteld. Belangrijkste is dat we blijven investeren in de ontwikkeling van werkzoekenden. We hebben ingezet op de volgende drie hoofdonderdelen: Instroombeperking; Ontwikkeling en doorstroom; Uitstroombevordering. Voor de uitvoering van de maatregelen voor 1 jaar was 1 juli 2020 de startdatum. De realisatie 2020 bedroeg € 185.000 (conform prognose).

Adresfraudemeldingen
Tot medio september 2020 zijn geen uitkeringen P-wet beëindigd door fraudesignalen vanuit Burgerzaken. De besparingen die hieruit zouden volgen komen ten gunste van het project toekomst Burgerzaken. Dit gaf een nadeel in 2020 ad € 88.000 (conform prognose).

BV Voorne Putten Werkt
Verwachting was dat het resultaat van de BV Voorne Putten Werkt in 2020 door de coronacrisis zou verslechteren door onder meer verminderde productieopbrengsten a.g.v. stilleggen werkzaamheden en verlies van opdrachtgevers. De gemeente Nissewaard heeft hiervoor een rijksbijdrage ontvangen ad
€ 651.000 die aan de BV Voorne Putten Werkt ter beschikking is gesteld om het nadeel op te vangen.  

Eigen bijdrage/Abonnementstarief Wmo
De rijksoverheid heeft besloten om voor de maanden april en mei 2020 geen eigen bijdrage Wmo te innen (met uitzondering van Beschermd wonen en opvang). Hiervoor is een nadeel opgenomen ad € 122.000 (conform prognose).  

Thuisbegeleiding kwetsbare gezinnen
Stichting Push heeft begeleiding geboden bij kwetsbare gezinnen thuis ten behoeve van het welzijn van de kinderen en de gezinnen. De realisatie 2020 bedroeg € 7.500 (conform prognose).

Piekbelasting Wmo
Het aantal Wmo aanvragen stijgt al langere tijd door vergrijzing en het omvangrijke effect van het Wmo-abonnementstarief. Door enige terughoudendheid van inwoners om, bij de start van de coronacrisis, een Wmo aanvraag in te dienen, trad vervolgens een piekbelasting op. Om dit op te vangen was in 2020 tijdelijke extra inhuur nodig. De realisatie bedroeg € 75.000 (conform prognose).

Huur sportaccommodaties
Afhankelijk van de coronacrisis werd er voor de buitensport na 1 september 2020 gefactureerd o.b.v. werkelijk gebruik. Vanaf de coronacrisis tot 1 september 2020 zijn de velden wel (gedeeltelijk) gebruikt maar hiervoor zijn geen kosten in rekening gebracht. Dit gold eveneens voor het kosteloos annuleren/niet in rekening brengen van het gebruik door verenigingen van de sporthallen en gymzalen (binnensport). Het kwijtschelden van de huren voor gebruik van clubhuizen, kantines, kleedkamers e.d. voor sportverenigingen was een gevolg van het tijdelijk niet mogen betreden van gemeentelijke accommodaties (landelijke richtlijn). Dit realisatie 2020 bedroeg € 145.000 (conform prognose).  

Sportverenigingen en sociaal culturele instellingen
Sportverenigingen en sociaal culturele verenigingen hebben vanuit de gemeente faciliteiten gekregen bij de opstart na/tijdens de diverse corona-maatregelen. Dit betrof onder meer het huren van tenten, pakketten met o.a. pijlen en desinfectiemiddelen. De realisatie 2020 bedroeg € 25.000 (conform prognose).

Zomerschool/extra taal-educatie
De scholen en kinderopvang zijn vanwege de coronacrisis tijdelijk gesloten. Hierdoor kunnen jeugdigen een onderwijsachterstand hebben opgelopen. Vanuit de kinderopvang is extra zomeraanbod (zomer 2020) ingezet voor taal-educatie. Ook taalschool De Kameleon heeft, gedekt vanuit rijksmiddelen, een zomerschool georganiseerd. Gedurende 2020 was nog veel onduidelijk, er werd hiervoor € 50.000 geprognosticeerd en € 3.000 gerealiseerd.  

Ventilatie van gebouwen
Er is een onderzoek ingesteld naar de ventilatie van schoolgebouwen en gymzalen. Maatschappelijk gezien zijn er zorgen over de ventilatie en het functioneren ervan i.r.t. de coronacrisis. Het onderzoek richt zich op scholen, kinderdagopvang, sporthallen en wijkcentra. Deze accommodaties hebben ten aanzien van het gebruik een hoog risicoprofiel. De realisatie bedroeg € 57.000 (prognose was € 65.000).

Gratis parkeren koopavonden en koopzondagen
Het parkeren in de parkeergarages op koopavonden en op koopzondagen en feestdagen was gratis vanaf 1 oktober 2020 t/m 31 december 2020. Door het parkeren in de parkeergarages op deze momenten gratis te maken, beoogde de gemeente een gelijkmatiger spreiding van het winkelend publiek over de verschillende dagen/dagdelen van de week, zodat drukte in het centrum op piekmomenten (met name zaterdagen) werd tegengegaan. De realisatie 2020 bedroeg € 29.000 (prognose was € 95.000).

Precariobelasting
Om de horecaondernemers te ondersteunen die het met het uitbreken van de coronacrisis zeer moeilijk hebben, is precariobelasting afgeraamd inzake het gebruik van de gemeentegrond voor de terrassen. De realisatie 2020 bedroeg € 40.000 (conform prognose).

Herstelfonds Covid-19 en Ondersteuning maatschappelijke organisaties
Op 8 juli 2020 besloot de gemeenteraad tot het instellen van een Bestemmingsreserve coronacrisis, waaronder een Herstelbudget Covid-19 (€ 500.000). In dat kader is met een deel van de horecaondernemers en met bestuurders en vertegenwoordigers van ondernemers en BIZ’en gesproken over de mogelijke invulling van dit herstelbudget. Eveneens is ondersteuning aan maatschappelijke organisaties, die zelf het beheer en de exploitatie doen óf huren buiten de gemeentelijke vastgoedportefeuille, geprognosticeerd (€ 200.000). Deze maatschappelijke instellingen moesten aan een aantal criteria voldoen. In 2020 is hiervan een bedrag ad € 131.000 gerealiseerd.

Communicatie
Vanwege de coronacrisis zijn er meer kosten gemaakt door onder meer extra advertenties te plaatsen omtrent COVID-19, kosten voor het maken van de Coronakrant en kosten voor de Kidskrant.
Een deel van deze kosten zijn opgevangen binnen de reguliere communicatiebudgetten die door COVID-19 niet volledig aangewend werden. De realisatie 2020 bedroeg € 35.000 (conform prognose).

Financiën
Doordat alle vorderingen, zowel gemeentelijke belastingen als overige vorderingen, een betalingstermijn hebben gekregen van 90 dagen (60 dagen extra) was de verwachting dat de gemeente € 50.000 minder invorderingsrente zou ontvangen. De realisatie 2020 betrof € 20.000.

Meerkosten
Het college heeft, conform de landelijke richtlijnen, besloten dat aanbieders van jeugdhulp lokaal en Wmo in 2020 aantoonbare meerkosten i.h.k.v. de coronacrisis konden declareren. Dit betreft aanvullende kosten die vanwege de coronacrisis moeten worden gemaakt om de zorg conform de RIVM-maatregelen en -richtlijnen zo veel mogelijk te kunnen continueren (bijvoorbeeld mondkapjes of extra huur voor grotere ruimtes). De gemeente Nissewaard heeft hiervoor een rijksbijdrage ontvangen ad € 239.000. De realisatie 2020 bedroeg € 93.000.  

Kinderopvang
De extra kosten voor de kinderopvang inzake de noodopvang voor kwetsbare kinderen en kinderen van ouders met een vitaal beroep bedroeg in 2020 € 3.036 (begroot was € 5.000).

Voorschoolse voorzieningen peuters
Door de (gedeeltelijke) sluiting van de kinderopvang in de periode 16 maart 2020 – 7 juni 2020 heeft het kabinet besloten de DU Voorschoolse voorzieningen peuters eenmalig te verhogen. Ouders/verzorgers zijn in maart opgeroepen om de rekening voor de opvang te blijven betalen in deze periode. Dit gold ook voor ouders/verzorgers van een kind dat gebruik maakte van de gemeentelijke regelingen voorschoolse educatie, peuteraanbod en sociaal medische indicatie. Op deze wijze kon het gemeentelijke aanbod rondom kinderopvang in stand worden gehouden. Daarbij is ook gecommuniceerd dat ouders een vergoeding zouden krijgen voor het betalen van de eigen bijdrage in deze periode. De realisatie 2020 bedroeg € 26.000 (de DU voorschoolse voorzieningen peuters werd verhoogd met € 38.000).

Onderwijs op afstand
Tegemoetkoming in de kosten voor kinderen onder de minimagrens voor meer devices/wifi en/of speelmateriaal om de onderwijslessen op afstand te kunnen volgen. De realisatie 2020 bedroeg € 22.000 (prognose was 50.000).

Maatwerk opvang centrumtaken Wmo (maatschappelijke opvang en vrouwenopvang)
I.h.k.v. de coronacrisis werd zowel een toename verwacht bij de vrouwenopvang, vanwege meer huiselijk geweld, als bij de maatschappelijke opvang waardoor naar verwachting een groter beroep op alternatieve huisvesting zou worden gedaan. Daarnaast dienen mensen, vanwege het waarborgen van de corona-maatregelen, meer uit te wijken naar hotelkamers en vakantiewoningen omdat in de reguliere opvang onvoldoende afstand kon worden gehouden. Vanuit de rijksoverheid hebben de centrumgemeenten hiervoor i.h.k.v. de coronacrisis extra middelen ontvangen. Nissewaard heeft dit bedrag aan extra rijksmiddelen toegevoegd aan de centrummiddelen t.b.v. de ZHE-gemeenten (gemeente Nissewaard is centrumgemeente voor de ZHE). Extra kosten die hiermee gepaard gingen, zijn uit de centrumgemeentemiddelen gedekt.